Tbmm'de 'yado paşa' tartışması

24.01.2013 tarihinde TBMM Genel Kurulu'nda kamuoyun tarafından Anadilde Savunma Yasası olarak bilinen yasa tasarısının görüşmelerine Zaza Yado Paşa tartışması damgasını vurdu.

MHP'li Aydın Milletvekili Ali Uzunırmak ile BDP Bingöl Milletvekili İdris Baluken arasında yaşanan Zaza Yado Paşa tartışması şöyle gerçekleşti.

Ali Uzunırmak'ın konuya ilişkin sözleri;

Ali Uzunırmak (Aydın) – Saygıdeğer milletvekilleri, hepinize saygılarımı sunuyorum.

“ Değerli milletvekilleri, önce, şunu ifade etmek istiyorum: Hâkimiyet kayıtsız, şartsız milletindir. Vatanın ve milletin bölünmezliği esastır. Bu esaslar üzerine kurulmuş bir devletin hukukunu değiştirmek o hukuku kuranların iradesi nasıl tecelli ettiyse ancak öyle mümkün olmalıdır; onun dışında mümkün olamaz. Başka devletlerin başka tercihleri olabilir ama Türkiye Cumhuriyeti devletinin tercihleri bunlar olmuştur.

Değerli milletvekilleri, şunu ifade etmek istiyorum ve bilmenizi istiyorum: Türkler Anadolu'ya geldiğinde bugün, Kürt olarak nitelenmeye doğru giden birçok aşiretle, kavimle Orta Asya'dan beraber gelmiştir. Bugün, Muş'un Lolanlılar aşireti vardır ama Lolanlıların geniş yeri aslında Türkistan'ın Lolan bölgesidir, oraya gittiğinizde Lolan bölgesine rastlarsınız. Bakın, iki bin yıllık Türk tarihi olarak Fransız yazar Jean-Paul Roux'nun yazdığı bir kitabı bir gün okurken, o kitapta Altınordu Devleti'ni okurken Berdi-Bek Hakan'a rastladım ve hepinizin tanıdığı, geçen dönem Milletvekili Fevzi Berdibek Bey'i aradım gece saat yarımda, dedim ki: Fevzi Bey, senin bu soyadın nereden geliyor? Dedi ki: “Ağabey, biz Altınordu'dan geliyoruz.” Dedim ki: Seni tebrik ediyorum. Yani Berdibek kendisini Zaza olarak tanımlar ve Altınordu'dan geldiğini söylüyor.

Değerli milletvekilleri, 12 Eylül sanıklarından bir arkadaşımız vardır. Bu arkadaşımız Cezayir isminde bir kardeşimizdir ve Şeyh Sait İsyanı'nda Yado Paşa'nın, Şeyh Sait'in komutanlarından Yado Paşa'nın torunudur ve ülkücülükten dolayı 12 Eylülde sürgün yemiştir.”

Hepinize en derin saygılarımı sunuyorum. Teşekkür ediyorum.

BDP Bingöl Milletvekili İdris Baluken'in Cevabı;

8'inci madde üzerinde vermiş olduğumuz önerge üzerine söz almış bulunmaktayım, heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Bu hazırlanan kanun tasarısının sürekli olarak “AKP-BDP ortak çalışması” şeklinde yansıtılmasının hiç doğru olmadığını belirtmem gerekiyor.

BDP olarak burada yasayla ilgili karşı çıktığımız, eksik bulduğumuz, düzeltilmesi gereken hususları defalarca dile getirdik ama buna rağmen ısrarla böylesi bir görüntü verilmeye çalışılıyor. Biz, bu ana dilde savunmanın başlı başına bir yasa tasarısı olarak buraya getirilip soruşturma ve kovuşturmanın tamamını içerecek şekilde bir düzenlemeye tabi tutulmasının doğru olduğunu defalarca dile getirdik hem komisyon toplantısında hem yaptığımız görüşmelerde hem de buradaki konuşmalarda.

Tercümanla ilgili araya konan, sanığın para ödemesi durumunun savunma hakkının gasbı olduğunu defalarca dile getirdik. BDP olarak bizim yetersiz bulduğumuz, içeriğinin mutlaka ele alınması gereken bir husus üzerinden sürekli gelip farklı bir algı yaratmaya çalışmak doğru değil. Şunu önemsiyoruz: Ülkede yeni süreçle ilgili bir tartışma var. Toplumun tamamını ilgilendiren bir barış beklentisi, bir umut beklentisi var ve akan kanın durmasıyla ilgili, anaların gözyaşı dökmesiyle ilgili bu Mecliste ne yapılabilir, nasıl bir somut adım ortaya konabilir ve bu somut adım çerçevesinde var olan sıkıntı, var olan sorun nasıl çözülebilirin bir beklentisi var. Biz, özellikle yetersiz bulmakla birlikte, acaba bu yeni süreçle ilgili buradan bir düzenleme, bir niyet, farklı bir somut adımın önünü açacak bir düzenleme çıkacak mı diye bu yasanın ilgili maddesinin tartışılması ve ileriki dönemlerde de mutlaka bu eksikliklerinin giderilmesini önemsiyoruz. Dolayısıyla, BDP'nin buradaki tavrının net anlaşılması gerekiyor.

Diğer taraftan, bu ilgili madde çocuk tutukluların nakilleriyle ilgili düzenlemeler getiriyor. Bu çocuk tutuklularla ilgili böyle önergelerle ele alacağımız bir durum söz konusu değil. Bakın, 2006'da hakkında mahkûmiyet kararı verilen çocuk sayısı 14, sadece 14. O tarihten sonra siz Terörle Mücadele Kanunu'nu getirdiniz. Terörle Mücadele Kanunu'ndan sonra dört yıl içerisinde, 2010'da tutuklu çocuk sayısı 1.023'e çıkmış. 2012'de yine yüzde 100 artmış, 2.206'ya çıkmış. Yani ortada, mevcut sorunların kaynağını oluşturan bir Terörle Mücadele Kanunu var ki dünya hukuk literatürüne “politik tutuklu çocuk” kavramını koymuş. Bu çocukların hangi insanlık dışı muamelelere maruz kaldığını en yakın örneğiyle Pozantı Cezaevinde gördük. Vicdanı kanamayan, insanlığından utanmayan, bu konuyla ilgili rahatsızlık duymayan hiçbir milletvekilinin bu Meclis çatısı altında bulunduğuna ben inanmıyorum. Dolayısıyla, hem ana dilde savunmayla ilgili hem bu politik tutuklu çocuk suçlularla ilgili mutlaka kapsamlı bir düzenlemenin yapılması gerekiyor.

Diğer taraftan, demin burada konuşan bir hatip, özellikle seçim bölgemi ilgilendiren bazı şahsiyetlere atıf yaparak Türk milliyetçiliği üzerinden bir şeyler söylemeye çalıştı. Şimdi, Yado Paşa'yı kullandı, Yado Paşa'nın torunu üzerinden bir şeyler söyledi. Yado Paşa, tam da bu tekçi, herkesi Türkleştiren politikalara karşı başkaldırmış Azadi örgütünün önemli bir şahsiyetidir. Elâzığ Palu bölgesinin komutanlığını yapmıştır. Kendisi ortaya koyduğu direniş sonucu devlet tarafından kendi başına ödül konmuştur. Yado Paşa'nın sadece eşinin nasıl can verdiğini ben bu kürsüden açıklamayacağım, siz gelip buradan okuyabilirsiniz; onu bir incelersiniz, Yado Paşa'yı Türk milliyetçiliği üzerinden burada sunmanın ne kadar haksızlık olduğunu görürsünüz.

Yado Paşa, Şeyh Sait direnişinden sonra da “Binhat” dediğimiz Suriye'ye gitmiştir. Suriye Kürdistanı'nda Hoybun örgütünün çalışmalarında aktif olarak yer almıştır. Dolayısıyla Yado Paşa üzerinden böylesi bir değerlendirme yapmak doğru değil.

Torunlar üzerinden değerlendirmeye gelince, bu da bir devlet politikasıdır. Başkaldıranı asıp torunları sisteme entegre etmek, cumhuriyetin kuruluşundan bugüne kadar var olagelen bir politikadır. Onun için, sadece Yado Paşa'nın torununa değil, istiklal mahkemeleri tarafından asılan Zıkteli Hacı Sadık'ın, Faki Hasan'ın ve Şeyh Sait'in torunlarının sistemle olan ilişkilerine baktığınız zaman ne söylemek istediğimi anlarsınız.

Diğer taraftan, bir milletvekiline…

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İdris Baluken (Devamla) – Bir dakika alabilir miyim Sayın Başkan?

Başkan – Biliyorsunuz, uygulamamızda vermiyoruz Sayın Baluken, lütfen…

İdris Baluken (Devamla) – Peki, tutanaklara geçmesi açısından söyleyeyim.

Başkan – Kayıtlara geçiyor efendim.

İdris Baluken (Devamla) – Burada bir milletvekilinin söylemi üzerinden bir köken tespiti de yapıldı. Bahsedilen milletvekili benimle aynı köylüdür, aynı aşirettendir. Dolayısıyla bugüne kadar böyle tekleştirmeye, Türkleştirmeye çalıştınız. Artık köken üzerinden de yeni bir şey başlatmayın. Bu olay siyasetin işi değildir. Bu konuda istediğiniz platformlarda da tartışmaya hazırım. (BDP sıralarından alkışlar)