Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Marmara Grubu Vakfı'nca düzenlenen ''14. Avrasya Ekonomi Zirvesi'' kapsamında yaptığı özel sunumda, Güneydoğu Anadolu Projesi'ni (GAP) anlattı.
Yılmaz, projenin Türkiye'nin Güneydoğusunda yer alan 9 ili kapsadığını ve Türkiye'nin yüzölçümünün yüzde 9,7'sini ifade eden bölgede nüfusun yüzde 10'unun yaşadığını, Türkiye'de 8,5 milyon hektar olan sulanabilir arazinin yüzde 20'sinin de bu bölgede olduğunu belirtti.
Entegre bir bölgesel kalkınma projesi olan GAP'ın Türkiye'nin kalkınmasına, gelişmesine, uluslararası alanda daha üst konumlara yükselmesine önemli katkılarda bulunan ulusal bir proje olduğunu belirten Yılmaz, GAP'ın aynı zamanda uluslararası bir proje olduğunu ve gerek Türkiye'nin gıda güvenliğine gerek bölgenin gıda güvenliğine son derece önemli katkılarda bulunmayı hedeflediğini söyledi.
Yılmaz, proje ile bölgedeki potansiyeli harekete geçirmek, muazzam bir üretim artışı sağlamak istediklerini ifade ederek, ''Proje ile bölge halkının gelir düzeyini, hayat standardını, istihdam imkânlarını artırmak istiyoruz. Ekonomik büyüme ile refaha katkıda bulunmak istiyoruz'' diye konuştu.
Çok eskilere giden projede, 1989'da GAP Master Planı'nın hazırlandığını, GAP Bölge Kalkınma İdaresi'nin kurulduğunu ve böylece projenin daha sürdürülebilir bir yapıya kavuştuğunu anlatan Yılmaz, son yıllarda projeyle ilgili en önemli gelişmenin 2008'de yürürlüğe konulan GAP Eylem Planı olduğunu anlattı.
Yılmaz, Türkiye'nin 1990'dan 2007'lere kadar kamu yatırım bütçesi içinde GAP'ın payının yüzde 7 civarında olduğuna işaret ederek, GAP Eylem Planı'yla birlikte projenin yepyeni bir ivme kazandığını ve son 3 yıldır programı kararlı şekilde uyguladıklarını söyledi.
Eylem planının, ''ekonomik kalkınmanın geliştirilmesi'', ''sosyal gelişmenin sağlanması'', “altyapının geliştirilmesi'' ve ''kurumsal kapasitenin geliştirilmesi'' olmak üzere 4 ekseni olduğunu ve 73 eylem ile 300'ü aşkın proje ve faaliyeti içerdiğini anlatan Yılmaz, şu bilgileri verdi: ''GAP Eylem Planı'ndan önce GAP'ın toplam yatırımlardaki payı yüzde 7 civarındaydı. Plan sonrası ilk aşamada yüzde 12'ye sonra yüzde 14'lere yükseldi. Şu anda ciddi bir ivme ile GAP'ı hızlandırmış durumdayız ve büyük oranda tamamlamayı hedefliyoruz. 2008-2012 döneminde öngördüğümüz yatırım tutarı 26,7 milyar Türk lirası. Bunun 4,9 milyarlık kısmı merkezi yönetim bütçesi dışından, geriye kalanı merkezi yönetim bütçesinden öngörülüyor. 2010 yılında sadece 3,2 milyar lira çeşitli kamu yatırımlarına tahsis etmiş durumdayız. Bu da GAP'a sağlanan diğer ek ödenekleri dahil ettiğimizde 2010 yılında 3,8 milyar liralık bir ödenek tahsisatı söz konusu. 2011 yılında da 3,3 milyar lira ödenek öngördük.''
'Üretilen enerjinin getirisi 20 milyar doların üzerinde'
Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, bu kapsamda hızlı bir şekilde çalışmalarını sürdürdüklerini belirterek, bugüne kadar yapılan yatırımlar hakkında şu bilgileri verdi: ''Proje kapsamında 2010 yılı itibariyle 10 hidroelektrik santralini tamamlamış durumdayız. GAP'ın enerji yatırımlarının yüzde 74'ü gerçekleşmiş durumda. Bugüne kadar GAP'ta üretilen enerjinin getirisi 20 milyar doların üzerinde. GAP kendisine yatırılan paraları fazlasıyla geri ödeyen bir proje. Ülkemize ekonomimize ciddi katkıları olan bir proje. GAP kapsamında sulamaya dönük olarak 15 baraj tamamlanmış durumda ve 1 milyon hektar alanı sulayacak suyu depolamış durumdayız. GAP'ta suyu depolamışız. Yapmamız gereken ilave bir iki baraj var. Silvan Barajı gibi. GAP Eylem Planı'yla birlikte depoladığımız suyu büyük ovalara taşıyoruz. Yüzlerce kilometre ana kanal inşa ediyoruz, tüneller yapıyoruz.''
Yılmaz, geçmişte sulama işlerinin bilinçsiz yapıldığını, vahşi sulama nedeniyle Harran Ovası'nda çok değerli toprakların elden çıkma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığına işaret ederek, ''Biz bir taraftan yeni projelerle Harran Ovası'nı kurtarmaya çalışıyoruz. Diğer taraftan eylem planı kapsamında açık sulamaya izin vermiyoruz. Bundan sonra bütün sulamalar kapalı şebeke olacak. GAP'ta sulamada biraz geç kalmış durumdayız. Ama iyi ki geç kalmışız. Daha bilinçli şekilde bu işleri yapabiliyoruz. Şu anda 340 bin hektar alan sulanmış durumda. Eylem planı bittiğinde bu 1 milyon 60 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Uzun vadeli olarak da 1 milyon 800 bin hektarı sulu hale getirmeyi öngörüyoruz'' şeklinde konuştu.
'2 milyon hektarda toplulaştırma çalışması'
GAP Eylem Planı'yla toplulaştırma çalışmaları da yapıldığını dile getiren Yılmaz, 2 milyon hektardan daha fazla alanda toplulaştırma yürüttükleri çalışmanın gelecek yıl tamamlanacağını söyledi.
GAP projesine sadece enerji, sulama ve ulaştırma diye bakmadıklarını, ekonomik boyutunu da ele aldıklarını ifade eden Yılmaz, özellikle kırsal alanda küçük işletmeleri, KOBİ'leri desteklediklerini anlattı.
Bakan Yılmaz, işin sosyal tarafını da ihmal etmediklerini, Sosyal Destek Programı ile son 3 yılda 1500 projeye destek olduklarını, 2010 yılında bölgede 218 bin insanın iş bulduğunu, bölgedeki işsizlik oranının yüzde 17,4'ten 2010'da yüzde 12,4'e düşürüldüğünü ifade etti.
Cevdet Yılmaz, bölgenin yatırım fırsatları açısından da son derece önemli olduğunu belirterek, turizm, enerji, tarım ve çok çeşitli alanlarda yatırım fırsatları sunan bölgeye yatırımcıları davet etti.
