Cumhuriyetin ilanından sonra 1926 yılında Elazığ, 1929 yılında da Muş illerine bağlanan Bingöl, 1936 yılında Vilayet oldu. 1945 yılında da İl Merkezi olan Çapakçur'un adı Bingöl olarak değiştirildi.

CHP'DEN İKİ VEKİL MECLİSE GİRDİ

Bingöl; Çapakçur adıyla 26 Mart 1939 tarihinde yapılan genel seçimlere hazırlandı. Bu tarihte yapılan seçim, tek parti dönemindeki diğer seçimler gibi iki dereceli yapıldı ve seçime sadece CHP listesi katıldı. Partini 1927 Tüzüğü uyarınca aday listeleri "Milli Şef" İsmet İnönü tarafından belirlendi ve ilan edildi. Cumhuriyet Halk Partisi'nin bu isimle katıldığı ilk milletvekili seçimleri, 1935 yılı Mayıs ayında 384 milletvekili ve 160 il delegesi ile toplanan Dördüncü Kurultay'da partinin adı, Dil Devrimi'nin getirdiği yeni anlayış uyarınca Cumhuriyet Halk Partisi olarak değiştirildi. Bu dönemde yapılan seçimde, Çapakçur'u temsilen Feridun Fikri Düşünsel ve Necmettin Sahir Sılan Meclis'e girdi.

1943 SEÇİMLERİ

Seçim, son kez tek parti dönemindeki diğer seçimler gibi iki dereceli yapılmış ve seçime sadece Cumhuriyet Halk Partisi listesi katıldı. Aday listeleri ‘Milli Şef' İsmet İnönü tarafından belirlendi ve ilan edildi. Seçim sonrasında 8 Mart 1943'da TBMM açılmış ve İsmet İnönü tekrar cumhurbaşkanı seçilmiş, İnönü de kabineyi kurmakla Şükrü Saraçoğlu'nu görevlendirmişti. Bu dönemde Bingöl'ü temsilen Feridun Fikri Düşünsel ve Hasan Tahsin Banguoğlu Meclis'e girdi.

1946 SEÇİMLERİNDE

21 Temmuz 1946 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimleri; 5 Haziran'da Milletvekili Seçim Yasası değiştirildi ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa tek dereceli seçim esasında gerçekleştirildi.

Türkiye Cumhuriyetinin ilk çok partili genel seçimi olan bu seçim adli denetim dışında, açık oy, gizli sayım ve çoğunluk sistemi esasına göre yapıldı. Bu usulsüzlüklerinden dolayı ‘şaibeli seçim' şeklinde de anıldı. Cumhuriyet Halk Partisi 395, Demokrat Parti 66 ve bağımsızlar 4 milletvekilliği kazandığı seçimde, Hasan Tahsin Banguoğlu ve Feridun Fikri Düşünsel CHP'den Bingöl'ü temsil eden vekiller oldu.

1950 SEÇİMLERİNDE CHP ÜÇÜNCÜ KEZ KAZANDI

‘Gizli oy, açık tasnif' yönteminin ilk kez uygulandığı 1950 genel seçimleri, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk demokratik seçimi olarak kabul edilir.

Tek dereceli olarak düzenlenen ve birden fazla partinin katıldığı seçimde, Liste usulü çoğunluk sistemi uygulandı. ‘Beyaz İhtilal' ihtilal olarak da adlandırılan ve Demokrat Parti'nin zaferiyle sonuçlanan seçimde, Bingöl'de 25 Bin 601 oy kullanıldı. 15 Bin 700 seçmenin CHP'den tercihini kullanmasıyla Feridun Fikri Düşünsel ve Mustafa Nuri Okçuoğlu Meclis'e giren iki isim oldu.

1954'TE 4; 1957 SEÇİMLERİNDE İSE 3 MİLLETVEKİLİ MECLİSE GİRDİ

2 Mayıs 1954 tarihinde yapılan ve liste usulü çoğunluk seçim sisteminin uygulandığı seçimlerde, yaklaşık 9 milyon seçmen oy kullandı. Demokrat Parti'nin oyların yüzde 57,50'sini alarak 502 milletvekili çıkardığı seçimde, Bingöl de tüm tercihini Demokrat Parti'den yana yaptı ve Necati Aras, Mustafa Nuri Okçuoğlu, Sait Göker ile Ekrem Yıldız Meclis'e girdi.

Bu tarihten sonra 1957 yılında yapılan TBMM 11. dönem milletvekilleri seçimlerinde ise Demokrat Parti'den Sait Göker ile Ekrem Yıldız, CHP'den ise Mustafa Nuri Okçuoğlu Bingöl'ü temsil etmek için Meclis'e girdi.

1961 SEÇİMLERİ

27 Mayıs 1960'ta yapılan ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşen ilk askerî darbe, dönemin Cumhurbaşkanı Celâl Bayar ve Başbakan Adnan Menderes'in tutuklanmasıyla sonuçlandı. Askerin, Milli Birlik Komitesi eliyle cunta olarak elinde bulundurduğu iktidar, 15 Ekim 1961 seçimleriyle son buldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama dönemi için 450 milletvekilinin seçildiği 1961 seçimlerinde, tercihini Yeni Türkiye Partisi'nden yana kullanan Bingöllü seçmen, Halit Rıza Ünal ve Mehmet Sıddık Aydar'ı meclise gönderdi.

1965-1991 ARALIĞINDAKİ SEÇİMLER

1965-1991 tarihleri arasında yapılan 7 dönem genel seçimlerinde, Bingöl'de farklı tablolar çizildi. 10 Ekim 1965 günü yapılan ve Adalet Partisi'nin tek başına iktidara geldiği seçimde, CHP'den Cemal Yavuz, Yeni Türkiye Partisi'nden ise Mehmet Emin Gündoğdu Bingöl'ü temsilen meclise girdi.

1969 yılında yapılan ve yine Adalet Partisi'nin zaferiyle sonuçlanan 14. Dönem Milletvekili Genel seçimlerinde ise Yeni Türkiye Partisi'nden Mehmet Bilgin meclise girdi. Bu dönemdeki seçime bağımsız giren Mehmet Sıddık Aydar ise meclise giren ikinci isim oldu.

14 Ekim 1973 Milletvekilliği Genel Seçimlerinde CHP, özlenen zaferi elde etmeyi başardı. 1965'te İnönü'nün başlattığı Ortanın Solu hareketini Demokratik Sol'a dönüştüren ve kitlelere benimseten Bülent Ecevit CHP'yi birinciliğe taşıdı. Cumhuriyet Halk Partisi bütün yurtta oyların yüzde 33'ünü alarak 185 milletvekilliği kazandı. Bu dönem Bingöl'ü temsilen CHP'den Hasan Celallettin Ezman, Milli Selamet Partisi'nden ise Abdullah Bazencir Meclis'e girdi.

1977'de yapılan genel seçimlerde CHP tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemediği için, yeni bir koalisyon dönemi açıldı. CHP ve MSP 26 Ocak 1974'te Bülent Ecevit başkanlığında bir koalisyon hükümeti kurdu. Ülkenin iki partiyle yönetildiği dönemde, CHP'den Hasan Celallettin Ezman, Adalet Partisi'nden ise Sait Göker Bingöllü vekiller olarak Meclis'e gitti.

ANAVATAN'A TAM DESTEK

12 Eylül askeri yönetimi, Türkiye'nin siyasal yaşamını şekillendirirken, siyasetin felsefesini, önemli isimlerini, kurumları radikal bir biçimde değiştirip, yeniden yapılandırmayı hedefledi. Bu bağlamda, 16 Ekim 1981 tarih ve 2533 sayılı "Siyasi Partilerin Feshine Dair Kanun" ile bütün partiler feshedildi. 7 Kasım 1982'de yapılan referandumda yüzde 91,37 evet oyuyla kabul edilen1982 Anayasası'nın geçici 4. maddesiyle 12 Eylül 1980 öncesi dönemin siyasetçilerine 5 ve 10 yıl süreyle yasaklar getirildi.

12 Eylül Darbesinin ardından 1983'te yapılan ilk genel seçimlere, Milli Güvenlik Konseyi'nin izin verdiği üç parti katıldı. Turgut Özal liderliğinde kurulan ve 400 kişiden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 211 milletvekili çıkartarak tek başına iktidar olan Anavatan Partisi'ne Bingöl'den tam destek verildi. Anavatan Partisi Hakkı Artukarslan, Mehmet Ali Doğuşlu ve Mahmut Sönmez ile Bingöl'de 3-0 yaptı.

HER PARTİ'DEN BİR VEKİL..

1987 seçimleri öncesi yürürlüğe giren yeni sisteme göre milletvekili sayısı 450'ye yükseltilirken, milletvekilliklerinin dağılımı ‘çift barajlı' ve ‘kontenjanlı' bir sistemle belirlendi. Kontenjan adaylarının seçimi yönünden ‘çoğunluk', liste adaylarının seçimi yönünden ‘Barajlı D'hont' sistemlerinin karmasından oluşan sistem Türkiye'de ilk kez uygulandı. Yüzde 10'luk Türkiye barajının yanında, yüzde 20'lik seçim çevresi barajı uygulandı.

104 seçim çevresinde 450 milletvekilinin belirlendiği 29 Kasım 1987 Genel Seçimlerinden Anavatan Partisi galip çıktı. TBMM 18. dönem milletvekilleri seçimlerinde Bingöl seçmeni tercihini üç partiden yana kullandı ve önceki dönem 3-0 yapan Anavatan Partisi, Mehmet Ali Doğuşlu ile 1 milletvekili çıkarabildi. Sosyal Demokrat Halkçı Partisi'nden İlhami Binici, Doğru Yol Partisi'nden ise Haydar Baylaz, Meclis'e giren diğer iki vekil oldu.

1991 SEÇİMLERİ / 80 BİN SEÇMEN SANDIK BAŞINA GİTTİ

1987 seçimlerinde ANAP'ın lehine işleyen çifte barajlı seçim sistemi, 1991 seçiminde Doğru Yol Partisi'nin (DYP) lehine işledi. 6 siyasi parti ve bağımsız adayların yarıştığı 20 Ekim 1991'deki seçimlerde, yüzde 27,03 oranında oy alan DYP kazandığı 178 milletvekilliğiyle TBMM'nin yaklaşık yüzde 40'ını elde ederken, iktidar partisi ANAP yüzde 24,01 oy oranı ve kazandığı 115 milletvekilliğiyle ikinci parti durumuna geriledi. Bu dönemde Bingöl'de kurulan sandıklarda 80 Bin seçmen oy kullandı. 50 Bin 189 seçmen, tercihini Refah Partisi'nden Kazım Ataoğlu ve Hüsamettin Korkuta'dan yana kullanırken, 22 Bin 148 seçmen ise Haydar Baylaz ile tercihini Doğru Yol Partisi'nden yana kullandı.

1995 SEÇİMLERİ / REFAH PARTİ DÖNEMİ

24 Aralık 1995 tarihinde yapılan TBMM 20. dönem genel seçimlerinden Refah Partisi birinci çıktı. Oyların yüzde 21,4'ünü alan RP 158 milletvekili kazandı. Anavatan Partisi 132, Doğru Yol Partisi 135, Demokratik Sol Parti 76, Cumhuriyet Halk Partisi de 49 milletvekilliğine sahip oldular. Bu dönemde Bingöl'de 77 Bin 702 seçmen sandık başına gitti. 40 Bin seçmen tercihini Refah Partisi'nden yana kullanarak, Kazım Ataoğlu, Hüsamettin Korkutata ve Mahmut Sönmez'i Meclis'e gönderdi.

1999 SEÇİMLERİ

18 Nisan 1999 Genel Seçimlerinden sonra hükümeti kurma görevi 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Bülent Ecevit'e verildi. Ecevit, DSP, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Anavatan Partisi (ANAP) ile 28 Mayıs 1999 tarihinde üçlü koalisyon hükümetini kurdu. Böylece Türk siyasi yaşamında 17. koalisyon hükümeti kurulmuş oldu. Bu dönemdeki seçimde Bingöl'de 82 Bin 978 seçmen sandık başına gitti. Geçerli oylardan 20 Bin 218'ini alan Fazilet Partisi'nden Hüsamettin Korkutata ve Mahfuz Güler; 12 Bin 52 oy alan Doğru Yol Partisi'nden ise Necati Yöndar meclise girdi.

2002 SEÇİMLERİ / AK PARTİ DÖNEMİ

3 Kasım 2002 günü Türkiye Cumhuriyeti genelinde yapılan erken genel seçimde yüzde 10 ülke barajlı d'Hondt sistemi uygulanan seçimde, yalnızca Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi barajı aşarak meclise milletvekili sokmayı başardı. Oyların yüzde 34,3'ü ile 363 milletvekilliği kazanan Adalet ve Kalkınma Partisi, TBMM'nin üyelik sayısının yaklaşık yüzde 66'sını alarak liste usulü çoğunluk sisteminin uygulandığı 1950'li yıllardan sonra TBMM'deki en büyük temsil gücünü elde eden siyasi parti oldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi 22. dönem milletvekilleri seçiminde, Bingöl AK Parti'ye tam destek verdi. 88 Bin 862 seçmenin sandık başına gittiği seçimde, AK Parti geçerli oyların 28 Bin 198'ini aldı. AK Parti'nin 3-0 yaptığı Bingöl'de, Abdurrahman Anık, Feyzi Berdibek ve Mahfuz Güler meclise girdi.

2007 / AK PARTİ TEKRAR 3-0 YAPTI

Görev süresi dolan Türkiye'nin 10. cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yerine 11. cumhurbaşkanının seçilememesi üzerine Anayasa'nın 101. maddesi gereğince seçimlerin 22 Temmuz 2007 günü yapılması karara bağlandı. Eski seçimlerde olduğu gibi Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 33. maddesi gereğince yüzde 10 baraj uygulandı. 22 Temmuz seçimlerine 14 siyasi parti ve 699 bağımsız aday katıldığı seçim, AK Parti'nin zaferiyle sonuçlandı. Bu dönemde yapılan seçimde 133 Bin 886 seçmen sandık başına gitti. 112 Bin 488 geçerli oyun sayıldığı seçimde, AK Parti 78 Bin 467 oy alarak, ikinci kez 3-0 yaptı ve Cevdet Yılmaz, Kazım Ataoğlu ve Yusuf Coşkun meclise girdi.

2011 / AK PARTİ'NİN DÜŞÜŞÜ

Türkiye Büyük Millet Meclisi 24. Dönem üyelerinin seçilmesi için 12 Haziran 2011'de yapılan genel seçimler, 34 yıldan sonra Türkiye'nin ‘erken' yapılmayan ilk genel seçimidir.

21 Ekim 2007 tarihli referandum ile birlikte yürürlüğe giren anayasa değişiklikleri uyarınca genel seçim süresi 5 yıldan 4 yıla indirildi. TBMM 3 Mart 2011'deki oturumunda milletvekili genel seçimlerinin 12 Haziran 2011 pazar gününde yapılmasına ilişkin önerge TBMM Genel Kurulu'nda oybirliğiyle kabul edildi. Seçimden büyük zaferle ayrılarak, iktidara geçen AK Parti, Bingöl'de önceki iki döneme göre, hayal kırıklığı yaşadı. 126 Bin 560 seçmenin sandık başına gittiği seçimde, 84 Bin 888 seçmen tercihi AK Parti'den yana kullandı ve Cevdet Yılmaz ile Eşref Taş'ı Meclis'e gönderdi. İki dönem üst üste 3-0 yapan AK Parti'ye karşılık seçime bağımsız giren BDP'nin desteklediği İdris Baluken ise 30 Bin 245 oy alarak Meclis'e giren üçüncü isim oldu.

0