38 yıllık isim açılımıGünümüzde sıkça tartışılan Zazaca-Kürtçe yer isimlerinin iadesi uygulamasının, 1973 yılında Bingöl Valiliği tarafından hayata geçirildiği ortaya çıktı.Cumhuriyetin 50. yılı olan 1973 yılında, Bingöl Valiliği tarafından "Cumhuriyetin 50. Yılında Bingöl" adı altında hazırlanan il yıllığında, Bingöl merkez ve ilçelere bağlı tüm köy ile yerleşim yerleri isimlerinin Türkçe ve Zazaca-Kürtçe yazıldığı ortaya çıktı. 1971-1975 yılları arasında Bingöl'de görev yapan Vali Ahmet Tosun'un ayrıca görev süresi boyunca yürüttüğü çalışmalarda ve valiliğe ait bildirilerde Türkçe ile birlikte Zazaca-Kürtçe'ye de yer verdiği görülüyor.
Türkiye'de 1934-1940 yılları arasında yürütülen çalışmayla Zazaca-Kürtçe olan yerleşim birimlerinin yasaklanarak 'Türkçeleştirilmesi' uygulamasının 1973 yılında dönemin Bingöl Valisi Tosun tarafından delindiği belgelerle kanıtlanırken, 1940 yılında İçişleri Bakanlığı'nın 8589 Sayılı Genelgesi ile ad değiştirme işlemi resmileşen ve tek elden yapılmaya başlanan Türkçe köy isimleri uygulamasının Bingöl'de farklı ele alındığı ortaya çıktı.
TARİHİ ESERLERİN İSİMLERİ DE YAZILMIŞ
Günümüzde de resmi kurumların yıllık çalışmalarını bülten olarak yayımladığı bu tür bildirilerde Türkçe ile birlikte Kürtçeye de yer veren Vali Ahmet Tosun, aynı zamanda Bingöl'de bulunan tarihi eserlerinin Kürtçe isimlerinin de kullanılmasını sağlamış. Söz konusu yıllıkta, birçok köy ismi ile birlikte Genç İlçesi'nde bulunan Kral Kızı Kalesi isminin Zazaca olarak, "Keyne Klar" olarak yazıldığı göze çarpıyor.
TOPLAM 339 KÖY İSMİ YER ALIYOR
Bingöl merkez ile Kiğı, Genç, Solhan ve Karlıova İlçelerinin yanı sıra, o tarihte bucak olan Adaklı, Yedisu ve Yayladere'ye bağlı toplam 339 köyün tamamının ismi de Türkçe ve Zazaca-Kürtçe olarak yazılmış. Toplam 184 sayfalık yıllığın "İdari Bölüm" kısmında yer alan köy isimlerinden birkaç örnek ise şöyle:
"Ağaçyolu (İskenderan, Akdurmuş (Guldar), Alıncık (Düyernan), Balpınar (Metan), Dikme (Kür), Düzyayla (Gevran), Ekinyolu (Simsor), Kartal (Sirin), Kuruca (Gazik), Kumgeçit (Kürük), Ormanardı (Dodan), Yelesen (Kürman), Yolçatı (Şarge), İçpınar (Fahran), Alatepe (Arçük), Gökçeli (Talvare), Gözer (Şenük), Ortaçanak (Ahpik), Uzundere (Bellüzer), Yenibaşlar (Alıkrak), Sancak Bucağı (Hoşkar), Oğuldere (Buban), Sudüğünü (Şirnan), Yeşilova (Hilbizon), Yamaç Bucağı (Musyan), Erentepe (Şinek), Gökdere (Miyalan),
Gümüşlü (Teyrek), Olukpınar (Çölek), Yumaklı (Pakedun)."
YORUM YAZIN
|
|