KİM KİMDİR FİRMA REHBERİ Hemen Üye Ol Üye Girşi
Uye Girişi
Giriş
Beni Hatırla
Yeni Üye Kayıt
Haber sitemizin aktivitelerinden yararlanmak için üyelik başvuru yapın.
Hemen Üye Olun
Uye Hizmetleri
 
29 Mart 2024 Cuma
7 °C Çoğunlukla açık
Misafir Kalem
Belirtilmemiş

Osmanlı Dönemi Kudüs Muhafızlarından Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa

27 MAYIS 2020 ÇARŞAMBA 16:56
45
15315
19
AA aa

Üç ilahi dinde de önemli bir yere sahip olup bu yönüyle kutsal sayılan Kudüs, Müslümanlar tarafından ilk kez Hz. Ömer'in görevlendirdiği Ebû Ubeyde b. Cerrâh'ın kumandanlığında 638 yılında fethedildi. Uzun bir süre Müslüman devletlerden; Emeviler, Abbasiler, Tolunoğulları, Ihşidiler, Fatimiler ve Selçukluların idaresinde kalan Kudüs, 1099 yılında Haçlılar tarafından ele geçirildi. Kudüs, 2 Ekim 1187 tarihinde Mi'rac gecesinde Eyyubi Devleti'nin Sultanı ve İslam dünyasının büyük komutanı Selahaddin Eyyubi tarafından Haçlılardan geri alınabildi. Zazaların Kudüs ile tanışıklığı ilk Eyyubi Devleti döneminde gerçekleşti. Zira Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü fethettikten sonra, Zazaları bu kutsal şehrin muhafızlığını yapmakla görevlendirmişti. 1260 yılında Memlüklülerin Eyyubi Devleti'ni ortadan kaldırmasıyla Kudüs Memlüklülerin, 1516 yılında Osmanlıların Memlüklü Devletini yıkmasıyla birlikte Osmanlı Devleti'nin hakimiyetine girdi ve bundan sonra 1917 yılında İngilizler tarafından işgal edilene kadar 4 asır boyunca Osmanlı Devleti'nin yönetiminde kaldı. Kudüs, Osmanlı idaresinde sancak statüsünde kalmakla birlikte bağlı bulunduğu Eyalet merkezleri zamanla Halep ve Şam arasında değişti.

Osmanlı Devleti, Kudüs'te, idari görevleri yerine getirecek, iktidarın vasıtası olan askeri kurumlar ihdas etti. Devlet bu askerlerden, Sultan'a ait özel vergilerin toplamasını, mukaddes şehre gelen ziyaretçi, tüccar ve sair yolcuların kullandıkları ana yolların ve sancaklar ile diğer vilayetlerin askerleri ile ortaklaşa olarak Hac kafilelerinin güvenliğini sağlamalarını istemekteydi. Kudüs'ün güvenliğini sağlayan 1., 2., 3. ve 4. Taburlar merkezi Şam'daki 5. Orduya bağlı idi. Buraya kadar kısaca verdiğimiz bilgilerden sonra şimdi yazımızın konusu olan Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa'ya dönelim.

Arşiv kayıtlarında Diyarbekirli Sergerde (başkan, reis) Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa şeklinde yer alan Hüseyin Ağa, H.1236/M.1821 yılında dünyaya geldi. 1843 yılında orduya katılan Zaza Hüseyin Ağa Şubat 1855'te Yüzbaşı rütbesine terfi etti. Nitekim Osmanlı Arşivi'ndeki 6 Haziran 1855 tarihli bir vesikada, Zaza Hüseyin Ağa'nın Kudüs Sancağı'na bağlı Nablus kentine atandığına yer verilmiş ve emrindeki askerler ile kendisine verilecek aylık maaş tutarları kaydedilmiştir. Yine arşiv kayıtlarından tespit ettiğimiz kadarıyla Hüseyin Ağa'nın 1862 yılına kadar Nablus'taki bu görevine devam ettiği sabittir. Ayrıca 1860 tarihinde Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa'nın Hacı olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim 1860, 1861 ve 1862 tarihli belgelerde isminin başında Hacı kelimesi bulunmaktadır. (BOA. ML. MSF.d. 14831, 15277, 15466, 16343, 16389 ve 15510) 1866 tarihli Askeri Salname (Yıllık) kayıtlarında 5. Ordu'da Yüzbaşı rütbesini haiz Hüseyin Ağa isminde 9 kişi mevcuttur. Bunların hiçbirinde Zaza ifadesinin yer almaması yazımızda ele aldığımız Hüseyin Ağa'nın tespit edilmesini zorlaştırmaktadır. Ancak bu salnameye göre 1855 yılında Yüzbaşılık görevinde bulunan bir Hüseyin Ağa'nın kayıtlı olması, bu kaydın yazımızın konusu olan kişi olduğu ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Zira aynı adlı diğer 8 kişi bu rütbeyi ancak 1858'den sonra almışlardır. Bu bilginin doğru olması durumunda Hüseyin Ağa'nın 1866 yılına kadar Kudüs'te Yüzbaşı rütbesi ile görev yaptığını söylemek mümkündür.

1859 yılına kadar emrinde 30 asker bulunan Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa'nın emrindeki er sayısı 1860 yılında 50'ye yükseldi. 1860 yılında emrindeki askerler arasında kendisi gibi Zaza olan 3 asker (Zaza Bektaş oğlu Veli, Zaza Hüseyin oğlu Hasan ve Zaza Mehmed oğlu Hüseyin) de dahil oldu. Zazaların dışında isimlerinin başında Diyarbekirli, Urfalı, Kızılcalı, Nabluslu, Kudüslü, Kürt ve Arap gibi memleketi ve anasırı belirten askerler de bulunmaktaydı. Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa'nın aylık maaşı 250 kuruş iken emrindeki askerlerin maaşı 80 kuruş idi. Üstelik 1860 ile 1862 yılları arasında aynı askerler ve maaşlarla Zaza Hüseyin Ağa'nın görev yaptığı da anlaşılmaktadır.

Şu ana kadar Osmanlı arşivinde yaptığımız araştırmalar neticesinde Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa'ya ait daha fazla ve detaylı bilgilere ulaşılamadı. Ancak, bilhassa, Osmanlı bürokratlarının hayatlarının özetlendiği sicil kayıtları üzerindeki çalışmalarımız devam etmektedir.

Sonuç itibariyle gerek Eyyübiler gerekse Osmanlılar döneminde Kudüs gibi kutsal bir mekânın güvenliğinin, kısmen de olsa, Zaza komutan ve askerlere emanet edilmesi Zazaların tarih boyunca hem cesur ve güvenilir hem de dindar olduklarını göstermesi açısından önemlidir. Arşiv belgelerinden de anlaşıldığı gibi Zazalar, günümüzde olduğu gibi, geçmiş dönemlerde de kendi benliğini ve kültürünü koruyarak mensubu oldukları devlete sadık kalmış, onların sosyo-iktisadi hayatlarına katkıda bulundukları gibi güvenlik politikalarının da vazgeçilmez unsurları olmuşlardır.

Corona virüsünün gölgesinde geçirdiğimiz tüm İslam aleminin Ramazan Bayramı'nı kutlar, bayramın hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Hak'tan niyaz ederim.

Dr.Öğretim Üyesi Muhammed KÖSE

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi 

muhammedkose@erzincan.edu.tr

Yüzbaşı Zaza Hüseyin Ağa ve emrindeki erlerin 12 Haziran-12 Temmuz 1860 tarihindeki bir aylık maaşlarını ihtiva eden Maliye defteri.

YORUM YAZIN
Profiliniz ziyaretci statüsünde görünüyor. Yorumlarınız aşağıdaki isimle yayınlanacaktır
Değiştir
Dilerseniz web sitemize üye olarak daha özgün bir profil oluşturabilir ve yorumlarınızı hesabınızdan takip edebilirsiniz
Kodu Girin
Yapacağınız yorumların şiddet ve hakaret içermemesine lütfen dikkat edin. Aksi taktirde yorumlarınız onaylanmayacaktır. Gönder
Misafir Kullanıcı (@Misafir_62059)
15 Eylül 2020 Salı 03:48
1925 te şeiht olmuş
Misafir Kullanıcı (@Misafir_59145)
09 Haziran 2020 Salı 10:43
tamam da osmanlı da askerlik yapmış yüz başı rütbesine gelmiş bireysel biri bunun kıymeti harbiyesi nedir yani
Misafir Kullanıcı (@Misafir_86296)
21 Ekim 2021 Perşembe 01:02
@Misafir Kullanıcı Senin kapasiten fazla kaçar dostum takma sen okadar
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58901)
29 Mayıs 2020 Cuma 17:03
Araştırmanız olumlu ama çok kısa bir araştırma olmuş. daha detaylı bir yazı bekliyoruz sizden, mesela hangi bölgenin Zazaları kudüste etkindi, orada yaptıkları eserler var mı, halen oralarda Zazalar yaşıyor mu, hangi bölgelerde yaşarlar, Kudüse kattıkları eserler var mıdır, kültür sanat askeri olarak neler yapmıştırlar, hangi savaşlarda etkin rol almıştırlar, ne kadarlık bir nüfusumuz oralarda vardı buna benzer bilgilere ulaşabilirsiniz ne ala.. Kolaylıklar dilerim
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58900)
29 Mayıs 2020 Cuma 16:55
Bu mesele uzun yıllardır biliniyordu ama konu ile ilgili ciddi bir araştırma hiç okumamıştım. emeğinize sağlık..
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58861)
28 Mayıs 2020 Perşembe 11:57
Zaza'ya Zaza propagandası.Zazaca ölmek üzere olan blr dil . Sözum ona bir araştırmacı (Zaza)bir Zaza'nın Kudüs'te muhafız olmasından hareketle dilin ve Zazaların benliğini nasıl koruduğundan bahsediyor.Bir toplumun dili ne durumdaysa dili de aynı durumdadır.İşte ahvalimiz budur.
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58859)
28 Mayıs 2020 Perşembe 10:24
Güzel ve belgeye dayalı bir çalışma tebrik etmek lazım bu hocayı
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58855)
28 Mayıs 2020 Perşembe 09:17
Hocam sizi yakından tanımıyorum fakat bu güzel araştırmanız için sizi tebrik ediyorum. Bir zaza olarak bu makaleyi okuduğumda gerçekten gurur duydum tebrikler.
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58848)
28 Mayıs 2020 Perşembe 07:43
Kerbay! bu zaza hüseyin nerelidir.
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58845)
28 Mayıs 2020 Perşembe 01:26
Tarihin bilinmeyen yanlarını ortaya çıkartıp bizi bilgilendirdiğiniz için size minnettarız hocam.
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58840)
28 Mayıs 2020 Perşembe 00:45
Zazalar her zaman İslam'ın yanında saf tutmuştur.
Misafir Kullanıcı (@Misafir_58868)
28 Mayıs 2020 Perşembe 16:47
@Misafir Kullanıcı nasil musluman olduklari hakkinda bilgin varmi ?
Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları gazete ve haber kaynaklarına aittir
©Copyright 2017
Haberler, Fotoğraf Galerisi, Video Galerisi, Köşe Yazıları ve daha fazlası için arama yapın