Bu şehre bir iyilik yapın!

Bu yıl birkaç defa gündeme getirilmesine rağmen yeterli hassasiyetin oluşmadığını gördüğüm “Hal ve Toptancılar” sorununu biraz daha irdelemekte yarar görüyorum. Çünkü göz ardı edişlerin doğuracağı sonuçlar, gelecekte birçok alanda olumsuz yansımalara sebep olacaktır.

Sebze Hali, belirtilen sayıda işyeri, soğuk hava depoları ve benzeri yenilikler kazandırılmadığı taktirde muhtemelen Elazığ'a bağlanacak. Haliyle Bingöl'deki sebze hali kapatılacak ve sebzelerimiz de Elazığ'dan gelecek. Şuanda Mersin Hali'nden alıp Bingöl'e getirdikleri sebzenin kilosunu 1 liradan satan komisyoncu esnafı, Elazığ üzerinden gelecek sebzeyi 1,5 liradan satmak zorunda kalacak. Çünkü o sebze ne kadar çok el değiştirirse, her el değişiminde kâr oranları ve yeni nakliyeler eklenerek fiyatı artacak. Haliyle bu Bingöl'deki esnafa, vatandaşa da biraz daha tuzlu bir fiyatla yansıyacaktır.

Sebze ve Meyve Hali'nin yenilenmemesi, “Bingöl'deki komisyoncu esnafının küçülmesi, vatandaşın daha pahalı bir tüketime mecbur bırakılması” anlamını taşıyor.

Öte yandan, toptancıların da ciddi bir sorunla karşı karşıya olduğunu vurgulamakta yarar var. Sebze Hali bitişiğinde “Toptancılar Sitesi” var ama aslında toptan kaldırılması gereken bir yapılaşma söz konusu.

Bingöl'de sayıları hatır sayılır oranda toptancı var. Ama büyük ama küçük. Büyüğü de, küçüğü de mevcut haline rıza göstermek durumunda. Çünkü yapısal sorunlar büyümenin önünde temel bir engel olarak duruyor.

Adına toptancı diyoruz ama pek de ‘toptan durmayan” vaziyet var. Fiziki sorunlar yüzünden mahalle aralarına taşan toptancılık kültürünü “parakendecilik” kavramı ekseninde tanımlamak pek de haksız bir yaklaşım olmasa gerek. Tırlar mahalle aralarına giremiyor, fiziki sorunlar her geçen gün daha da hissediliyor. Haliyle bayilik alımında da bu husus önemli bir sorun oluyor ve esnaf, parası olsa da bayilik alamıyor. Tali bayilikler üzerinden işini yürütmek zorunda kalan esnaf büyüyemiyor, daha ucuza ürün satamıyor. Bu, vatandaşa kadar uzanıyor.

Aslında sorunlar belli ve bir süredir üzerine tartışılıyor. Önemli olan çözüm noktasında akıl birliği yapılması ve somut adımlar atılmasıdır.

Hani, her defasında “Bingöl kavşak noktasındadır” diyoruz ya, bu da söylemden öteye gitmiyor. Kavşak noktasında olduğumuz doğrudur ancak bunun bir avantaja dönüştürülemediği de doğrudur.

Peki, ne yapmak gerekiyor?

Öncelikle ilgili tüm kutum ve kuruluşlar ellerindeki verileri somut bir şekilde ortaya koymalı. Altını çizmeliyim ki, toplantı yapmak çözüm değildir. Somut bir adıma dönüşmediği sürece toplantıların bir kıymeti olmayacaktır.

Yeni bir alan belirlenmeli ve tüm toptancılar tek merkezde bir araya getirilmeli. Ya devlet cüzi bir bedel karşılığında arsa tahsis edip toptancı esnafına “yerini yap ama benim verdiğim projeye uyma zorunluluğun var” demeli, ya da devlet, belirlenen arsa üzerine projesini uygulayıp bu yerleri esnafa kiraya vermeli.

Sebze hali için de benzer bir uygulama hayata geçirilebilir. Hatta hem sebze hali, hem de toptancılar sitesi tek bir merkezde kampuslar halinde bütünleştirilebilir. Bu uygulamaya geçildiği taktirde, çarşı merkezinde yada mahalle aralarında toptancılığa müsaade edilmemeli. Bu kanunen mümkün olmuyorsa bile, yeni toptancılar merkezindeki cazibe arttırılarak esnafın buraya rağbeti sağlanabilir.

Bu uygulama, kargo şirketleri, mobilya mağazaları için de uygulanabilirse yepyeni bir ticaret merkezi oluşturulmuş olacak.

Bunlar hayal midir? Elbette değil.

En kolay tabiriyle, çok az bir üretim ve istihdamı barındıran, daha çok paketlemeye dönük bir tesisleşmeye yönelen Organize Sanayi Bölgesi'nin arazisi bu alanda değerlendirilmiş olsaydı, çok daha faydalı olurdu.

Mahalle aralarındaki, çarşı pazardaki esnaflar dağınık bir şekilde ve bunların bulundukları yerlerden ayrılmalarının, o bölgedeki esnaflara ya da vatandaşlara pek de bir olumsuz etkisi bulunmaz.

Fakat hem sebze hali, hem toptancılar, hem kargo şirketleri, hem de mobilyacıların tek bir alanda toplanmaları yeni lokantalar, kafeler, pastaneler, berberler, teknoloji mağazaları, marketler, banka şubeleri ve dahası… Hem istihdam artacak, hem de yeni iş alanlarının oluşumuna vesile olacak.

Kısacası yepyeni bir şehir, yepyeni bir ticaret merkezi olacak. Çarşı merkezine de katkısı hissedilecek. Boşalan alanlara yeni işyerleri açılacak, kiralar eskisi gibi fahiş fiyatlar olmayacak, kamyonlar çarşı merkezinde dolaşmayacak vs.

Büyükçe ambarı, soğuk hava depoları ve ofisi bulunan esnaf tali bayilik yerine ana bayilik alabilecek, ticari olarak büyüyecek, vatandaşa daha uygun fiyatlardan ürün sunabilecek.

Bunları yapmak için uygun alan bulmak, kaynak oluşturmak, çalışmaları hızla yürütmek elbette öncelikle siyasi iradenin yaklaşımına ve samimiyetine, bürokrasinin Bingöl'e olan bakış açısına ve ilgili kuruluşların çabalarına bağlıdır.

Bugün bu dediklerimizi kulak arkası edenler olabilir ama unutulmasın ki, bunlar yapılmadığı taktirde sebze meyvemiz çevre illerden gelecek, esnafımız büyüyemeyecek, çarpık ticaret anlayışı varlığını sürdürecek, vatandaş pahalı tüketime mecbur kalacak.

Biz, çözüm önerilerimizi sunarak üzerimize düşeni yapıyoruz. Varsa başka sorumluluk, onlardan da geri durmayacağız inşallah. Umarım siyasi irade başta olmak üzere tüm kamusal yapı, hafife alınmaması gereken bu hususlarda adım atarlar.

Basit olarak gözüken ama şehrin geleceği açısından önem taşıyan bu sorunun çözümü için siyasilerimize ve bürokratlarımıza çağrımız şudur ; “Bu şehre bir iyilik yapın”

Selam ve dua ile…