Türkiye'yi 2 trilyon dolara taşıyacak plan!

Son zamanlarda gündemi oldukça meşgul eden 9. Kalkınma Plan'ında sona yaklaşılıyor. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Türkiye'nin içinde bulunduğu 10 yılık tabloyu, bölgesel eylem planlarını, GAP ve Doğu Karadeniz çalışmalarını anlattı.

10. Kalkınma Planı hazır mı?

Cevdet Yılmaz: 9. Kalkınma Planı bu yıl sona eriyor ve 10'uncusunu hazırlıyoruz. 2014 - 2018 yıllarını kapsayan 5 yıllık Kalkınma Planı bizim için çok önemli. Epeydir üzerinde çalışıyoruz. 66 tane özel ihtisas komisyonu ve çalışma grubu kurduk. 26 bölgede kalkınma ajansımız var. Ajanslarımız kanalıyla binlerce insandan, her bölgeyle ilgili görüşler topladık. Şimdide tüm bunları sentezlemeye çalışıyoruz. Yazım aşamasına geçtik diyebiliriz. Yeni planımızı belli bir olgunluğa getirdiğimizde hükümetimize sunacağız, oradan da meclisimize gidecek.

"2023 VİZYONUNUN DİLİMİ OLACAK"

Yeni planı insan odaklı bir anlayışla yapıyoruz. Bu planda yenilikçilik, merkezimiz oldu. Ayrıca kentsel dönüşümü, çok önemli bir unsur olarak bu planda ele alıyoruz. Planımız bir anlamda, 2023 vizyonunun dilimini oluşturacak.

9. Kalkınma Planı beklentilerinizi karşıladı mı?

Türkiye, son on yılda büyük bir performans gösterdi, sıçrama yaptı. 230 milyar dolardan aşağı yukarı 800 milyar dolara gelmiş oldu. Tam olarak Nisan başında belli olacak bu rakamlar. Diğer taraftan kişi başına gelirimiz 3 bin 500 dolarlardan 10 bin 500 dolarlara ulaştı. İhracatımız 36 milyardan, 152 buçuk milyar dolara ulaştı. Son 10 yılda, araştırma geliştirmeye yaptığımız harcama 5 kattan fazla bir artış gösterdi. Bütün bunlar hep bir sıçrama yaptığımızı gösteriyor.

"İKİNCİ SIÇRAMAYI YAPMAK DURUMUNDAYIZ, HEDEF KİŞİ BAŞINA 25 BİN DOLAR"

10. Kalkınma Planı'nın rakamsal hedefleri ne olacak?

Önümüzdeki 10 yılda da 2. bir sıçrama yapmak durumundayız. 2023 vizyonunu gerçekleştirmek için burada da yurtiçi hasılamızı 2 trilyonun üzerine çıkartmak istiyoruz. Kişi başına geliri en az 25 bin dolara ulaştırmak istiyoruz. İhracatımızdaki hedef en az 500 milyar dolar. Faizlerin ve enflasyonunun artık tek haneli rakamlarda kalıcı hale gelmesini arzu ediyoruz. İşsizliğin yüzde beşlere gerilemesini ön görüyoruz. Tabi ki, birçok sektörel hedeflerimiz var ama makrohedeflerimiz bunlar. İşte bu makrohedeflerin ilk dilimini 10. planla gerçekleştirmiş olacağız. Bunun yol haritasını 10. plan verecek bize. 10. plan aynı zamanda değişim sürecini devam ettiren Türkiye'nin reform programı da olacak. İçinde değişik alanlarda yapılacak reformlara yer verilecek.

Ne tarz reformlar bunlar?

Sosyal politikalardan tutun, rekabetçiliğe ve bölgesel politikalara kadar çok geniş bir yelpazede, daha odaklı programlar düşünüyoruz. Bir örnek vereyim size. Enerji hadisesi, hem büyümemiz açısından hem de dış denge açısından son derece önemli.

"BÜYÜME SADECE HARCAYARAK OLMUYOR"

Tasarruf konusu Türkiye'de çok önemli. Kamuda olsun özel sektörde olsun israfı önleme, tasarruf oranlarımızı arttırma, bu konular yine gündemimizde. Birinci önceliğimiz her zaman eğitim. Türkiye önümüzdeki günlerde nasıl adımlar atacak hep beraber göreceğiz. Büyüme dediğimiz şey, sadece parasal harcamayla gerçekleşmiyor. Toplam faktör verimliliği dediğimiz bir şey var bizim, yani yaptığınız yatırımın verimliliği bir anlamda. İşte onu artırmaya dönük politikalar bu planda yer alacak. Bu plan bizim en önemli gündemimiz şu anda.

Bölgesel bazda planda nasıl farklılıklar olacak?

Türkiye'de ortalamanın altında olan bölgelerimiz için bölgesel eylem planları hazırlıyoruz. Güney Doğu Anadolu Bölgesi ( GAP ), Doğu Anadolu Bölgesi (DAP), Doğu Karadeniz Bölgesi ve Konya Ovası Projesi dediğimiz Orta Anadolu'nun belirli kesimleriyle ilgili eylem planlarımız var. Bir taraftan da genel kalkınma planımızla Türkiye'yi dünyada daha iyi bir yere getirmeye çalışıyoruz. İzmir İktisat Kongresi bizim için çok önemli. Bu sene yeniden Ekim sonu Kasım başı İzmir'de İktisat Kongresi yapacağız. Uluslararası niteliği ağır basan önemli bir kongredir bu. İzmir İktisat Kongresi, Türkiye ekonomisiyle dünya ekonomisinin etkileşimini ana gündem olarak aldığımız, önemli katılımlar beklediğimiz bir kongredir.

İŞTE 10. PLAN'IN KÜRESEL KRİZ SENARYOSU!

10. Plan'da global kriz senaryonuz nedir?

Türkiye son 10 yıldaki performansını dünyada küresel kriz yaşandığı halde gerçekleştirdi. Orta Doğuda birçok siyasi çalkalanmalar, dönüşümler yaşanırken, kendi içinde de terör gibi bir belayla uğraşırken, bütün bunlara rağmen bu performansı gösterdi. Şimdi önümüzdeki dönem, küresel krizin orta vadede atlatılacağını düşünün. Orta doğuda siyasi değişimlerin biraz daha oturacağını ve dengeleneceğini düşünün, içeride de terör belasından kurtulduğumuzu düşünün. İşte o zaman Türkiye'nin durumu daha muazzam bir hale gelecek.

"ÇÖZÜM SÜRECİYLE HUZUR VE GÜVEN PEKİŞİRSE BÖLGEDE MÜTHİŞ CANLANMA GÖRECEKSİNİZ"

Bugün artık terörün çözümüne yönelik bir süreç yaşanıyor. Bu Plan'da terörün nasıl bir noktada olması öngörülüyor?

Bu terörün, en fazla zararını Doğu ve Güney Doğu gördü. Oralarda birçok kamu yatırımı yaptık. Özel sektöre teşvik sağladık, ama özel sektör arzu ettiğimiz ölçekte yatırım yapamadı bu bölgelere. Bunun sebebi de, bu bölgelerde huzur ve güven ortamının yeterince olmamasıdır. Şimdi, bu çözüm süreciyle birlikte huzur ve güven ortamı pekişirse ben yürekten inanıyorum her şeyin güzel olacağına.

"GÜNEYDOĞU İLLERİ GÖÇ ALACAK"

Bir taraftan alt cepeye yaptığımız yatırımlar, bir taraftan sağladığımız teşvikler, bir taraftan da huzur olursa, bu üç unsur birleştiği zaman bu bölgede müthiş bir ekonomik canlanma göreceksiniz. Hem o bölgede refah artışı, hem de ülkemizin kalkınmasına ciddi bir katkısı olacak. İstihdamı, ihracatı artıracak ve birçok ilimize göre buralara göç yaşayacağımızı düşünüyorum. Metropollere göç veren iller, bu canlanmayla birlikte göç alan iller haline gelecek. Güney Doğu Anadolu Bölgesi'ne, son 5 yılda çok büyük yatırımlar yaptık. O bölgeye sulama kanalları yapıldı. Sosyal alanlara, eğitime ve sağlığa yatırımlar yaptık. O bölgeye, altyapısından tutun ulaştırmaya kadar birçok yatırımlar yapıldı. Kobilere, kırsal kalkınmaya yönelik destekler sağladık. Bunlardan bir tanesi Ilısu Barajı'mızdır. Enerjide yüzde doksandan fazla potansiyeli kullanacağımız bir proje bu. Silvan dediğimiz çok büyük bir barajımız da var. Bu barajla ilgili yatırımlarımız var ve devam ediyor. Yüzlerce kilometrelik ana kanallar yapıyoruz.

"YATIRIMLARIN TAMAMLANMA SÜRESİ ÜÇTE BİRİNE İNDİ"

Biz geçmişe göre yatımları daha hızlı yapıyoruz. AK Parti iktidara geldiği yıllarda, kamu yatırımlarının ortalama tamamlanma süresi 9 yılın üzerindeydi. Bu yıl verdiğimiz ödeneklerle bunu yaklaşık 3 buçuk yıla indirmiş durumdayız. Dolayısı ile biz, eskisine göre projeleri daha hızlı yapıp bitiriyoruz. Ülkede istikrar olunca yatırımlar da daha verimli olur.

"DAHA PROFESYONEL TARIM OLACAK"

Türkiye'de halen istihdamın en büyük kaynaklarından biri tarım. Bu planda tarımın yeri ne olacak?

Artık vahşi sulamaya müsaade etmiyoruz. Aşırı sulanınca tuzlanma gerçekleşiyor. Geçmişte bu yanlışlar yapıldı GAP'ta. Biz bu yanlışı önlemek için yağmurlama ve damlama sistemini getirdik. Toprak tuzlanmasın, o güzelim verimli topraklar elimizden çıkmasın diye. Geçmişten gelen hataları halen düzeltiyoruz. Mesela, Harran Ovası'nda 50 bin hektar toprak tuzlanma ve çölleşme tehlikesiyle karşı karşıyaydı. Şimdi suyu direne ediyoruz ve sistemlerini yeniliyoruz. Çoğu da bitti. Bu işleri Tarım Bakanlığımız kanalıyla yapıyoruz. Bir taraftan da çiftçi eğitimine büyük ağırlık veriyoruz. Yüzyıllarca kuru tarım yapmaya alışmış insanları, sulu tarıma geçiriyoruz. GAP'ta su yok sadece güneş de var. Yenilenebilir enerji konusunda çalışmalarımız var ve bunu tarımda nasıl kullanırızı düşünüyoruz. Bizde de daha modern daha profesyonel bir tarım olacak bundan sonra.

Doğu ve Güneydoğu'da kalkınma ajanslarında ciddi artış görüyoruz. Bu ajansların yeni plandaki rolü ne olacak?

Kalkınma ajanslarını önümüzdeki dönem daha iyi çalıştırmayı düşünüyorum. 26 bölgede ajans kurduk. Gerçekten güçlü bir kurumsal alt yapı oluşturduk. Projecilik olayını yayıyoruz. Bu ajanslar, yatırımcılara yardımlar yapıyorlar. Şu an Hakkâri'ye giderseniz, orada da bir yatırım destek ofisimiz var. Her il de kurduk bu ajansları. Bir yatırımcı gittiği zaman, o yöreyle ilgili bilgi verecek, yardımcı olacak, yabancı dil bilen nitelikli insanlar var. Bunlar Türkiye'nin geleceğine kurumsal yatırımlardır. Kurumsal yapımızı geliştirdikçe kalkınmamız da daha hızlanacak

"KARADENİZ'E GELEN TURİST DAHA ÇOK PARA HARCIYOR"

Turizm için son yıllarda Doğu Karadeniz bölgesine sık sık vurgu yapılıyor ekonomi yönetimi tarafından. Artık turizm stratejisi değişiyor mu?

Bildiğiniz gibi, DOKAP idaresini kurduk. En önemli çalışmamız ise ‘Yeşil Yol' dediğimiz, yaylaları daha iyi entegre eden bir çalışma yürütüyoruz. Doğu Karadeniz için turizm çok önemli. Karadeniz yeşil bir bölgemiz. Oraya gelen turist diğer bölgelere gelen turistten daha fazla para harcıyor. Dolayısı ile biz bu bölgeye bir turist çekersek, ülkemize daha fazla katkısı olacak. Karadeniz'i daha fazla nasıl kalkındırırız? Biz daha çok bunun üstünde duruyoruz. Bu bölgeyle ilgili çalışmalarımız da devam ediyor.