Almanya'da evlilik hayalleri kuran Türk gelin ve damat adayları Almanca sertifikası almak için sadece İstanbul, Ankara ve İzmir'in yolunu tutuyor. Bu yüzden ya evlilik tarihi erteleniyor ya da eşler Almanya'da onlar Türkiye'de kalıyor.

Dudu Bölük, 18 yaşında. Almanya'ya gelin gitmeye hazırlanıyor. Ama vize alabilmek için önce Alman Hükümeti'nin şart koştuğu Almanca sınavını geçmesi gerekiyor. Bu nedenle, Yozgat'tan kalkıp dil öğrenmek için İstanbul'a gelmiş. 31 yaşındaki Gülhanım Özer de bir yıl önce evlenmiş. Ancak dil sınavını geçemediği için eşi Almanya'ya dönmüş, o Türkiye'de kalmış. Şimdi tekrar kursa gidip sınava hazırlanıyor. Süleyman Arslan 23 yaşında. Arslan Almanya'ya damat olarak gidecek. Batman'da gittiği kursun sertifikasının geçerli olmadığını öğrenince tası tarağı toplayıp İstanbul'a Almanca öğrenmeye gelmiş.

Evlilik yoluyla Almanya'ya göç edecek müstakbel gelinlerin çoğu, önlerine konan dil şartı nedeniyle ya düğününü ertelemiş ya da evlendikten sonra eşini Almanya'ya uğurlayıp kendisi Türkiye'de kalmış. Aralarında, ders arasında yanında götüreceği çeyizi işleyen de var, yalnız başına dışarı çıkmasına izin verilmediği için kayınpederinin eşliğinde kurslara gelen de... Hepsinin ortak amacı 8 hafta süren kursun ardından yapılacak Almanca sınavını geçerek "iyi" birer Alman vatandaşı olabileceklerini kanıtlamak. Ancak, birçoğu Türkçe'yi bile okuyup yazmakta zorlanan kursiyerlere, önce Türkçe kursu verilmesi bile planlanıyor.

Yetkili kurum, Goethe Enstitüsü

Almanya'da Ağustos 2007'de yürürlüğe giren, "Göç Yasası", bu ülkede oturma izni almak isteyen Anadolulu gelin ve damatları dil kurslarına yöneltti. Almanya'nın, Avrupa Birliği ülkeleri ile Japonya, İsrail, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Kore ve Amerika dışındaki tüm ülke vatandaşlarına uyguladığı yeni yasaya göre, Almanya'da ikamet etmek isteyen bir yabancının vize alabilmesi için temel seviyede Almanca bilmesi gerekiyor. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından evlilik yoluyla Türkiye'den Almanya'ya gitmek isteyenler de önce bir Almanca kursuna gidiyor sonunda yeterli derecede Almanca bilip bilmedikleri ise Goethe Enstitüsü tarafından yapılan Start1 testiyle belirleniyor. Ancak Alman Hükümeti tarafından istenen sertifikanın sadece İstanbul, Ankara ve İzmir'de şubesi bulunan Goethe Enstitüsü tarafından verilmesi, Anadolu'da yaşayıp Almanya'ya göç etmek isteyen binlerce gencin, 3 büyük şehrin yolunu tutmasına neden oluyor.

İşlerini bırakıp kursa geliyorlar

Dudu, Fatma, Gülhanım, Süleyman, İhsan... Yaşları 18 ile 35 arasında değişen bu gençler, Almanya'daki nişanlıları ya da eşlerinin yanına gidebilmek için Batman, Muş, Diyarbakır, Yozgat gibi Anadolu'nun çeşitli şehirlerinden İstanbul'a gelen yüzlerce gençten birkaçı. 8 hafta süren kurs için kimi işinden ayrılıp İstanbul'a gelmiş, kimi ise bir iş bulduğu İstanbul'da, gündüz derse devam edebilmek için gece vardiyasına geçmiş.

İhtiyacı gören pek çok dil kursu da sınava yönelik özel sınıflar oluşturmaya başlamış. Ancak eğitim programını sınava özel hazırlamadığı için bir çoğunun başarı oranları çok düşük kalmış. Anadoluda bu kursları tamamlayanlar ise sertifika alamadıkları için yeniden üç büyük şehrin yolunu tutmuş.

Almanya'dan önce büyük şehire göç

23 yaşındaki Süleyman Arslan, Hamburg'da yaşayan Alman vatandaşı bir Türk ailenin kızıyla nişanlı. Nişanlandıktan sonra askerliğini yapıp sonra evlenmek istemiş. Ancak askerliği sırasında yasanın yürürlüğe girmesiyle, Almanya rüyası da bir anda kabusa dönüşmüş. Önce Batman'da bir Almanca kursuna gitmiş. Ancak vize başvurusunda kursun verdiği sertifikanın geçerli olmadığını anlamış. "Zamanım da param da boş gitti. Kandırıldım" diyen Arslan, geçerli sertifikayı sadece 3 büyük şehirdeki Goethe Enstitüsü'nden alabileceğini öğrenince, tası tarağı toplayıp İstanbul'a gelmiş. "Şimdi halamın yanında kalıyorum. Allah'tan burada kalabileceğim tanıdık birileri var" diyor.

31 yaşındaki Gülhanım Özer ise, bir yıllık evli. Özer, "2 sene önce vize için başvurmuştum, evrakım tamamdı. Ama bu yasa çıkacak diye vizemi geciktirip vermediler" diyor. Evlendikten sonra eşi Beremen'e geri dönmüş, o ise mecburen Türkiye'de kalmış. Önce bir Almanca kursuna yazılmış. Ancak onun deyimiyle, "gittiği kursta yeterli seviyede eğitim verilmediği" için 60 puan barajının bulunduğu sınavda 58 alarak başarısız olmuş. Şimdi Avusturya Dil Enstitüsü'nde tekrar sınava hazırlanan Özer, "Tekstil sektöründe çalışıyordum. Çaresiz, işimden ayrılıp tüm zamanımı derslere verdim. Yalnız ben değil, tüm arkadaşlar işimiziden gücümüzden olduk" diye şikayet ediyor.

Başarı oranı yüzde 20'de kalıyor

Yüzlerce öğrencinin mağdur olabildiği dil kurslarına karşın, sınava hazırlık için en doğru adresin Alman Hükümeti'nin kuruluşu olan Goethe Enstitüsü olduğu belirtiliyor. Ancak Enstitü'nün mevcut kapasitesi binlerce başvuruyu karşılayabilecek nitelikte değil. Bu nedenle Enstitü, Avusturya Dışişleri Bakanlığı'nın bir kuruluşu olan Avusturya Dil Enstitüsü ile işbirliğine gitmiş. Kendisinin cevap veremediği kurs taleplerini bu enstitüye yönlendiriyor. Avusturya Dil Enstitüsü Eğitim Müdürü Ulrike Pavelka, başka yerlerde açılan kursların birçoğunun başarı oranının yüzde 20 gibi çok düşük seviyelerde kaldığına işaret ediyor. Bunun nedeninin kursların sınava yönelik ayrı bir müfredat oluşturmamaları olduğunu vurgulayan Pavelka, "Oysa tamamen Alman Hükümeti'nin sınav sistemini ve sorularını temel alan bir eğitim verilmesi gerekiyor. Bunun için özel kitap ve textlere ihtiyaç var" diyor.

Ekimde Start1 sınavına yönelik başlattıkları Almanca kursuna bugüne kadar 115 kişinin katıldığını belirten Pavelka, sınavda yüzde 80-90 oranında bir başarı elde ettiklerini vurguluyor. Toplam 2 kur ve 8 haftadan oluşan çok yoğun bir program oluşturduklarını söyleyen Pavelka, "Kursiyerler arasında Iğdır, Hakkari'den bile gelenler var. Hepsi işlerini bırakıp geliyorlar, çoğunun burada kalacak akrabaları bile yok. Bu nedenle bir an önce sınavı geçip vizeyi almak istiyorlar" diyor.

Türkçe bile bilmeden Almanca öğreniyor

Pavelka, eğitim sırasında karşılaştıkları en büyük sorunlardan birinin Türkçe'yi bile henüz okuyup yazamayan kursiyerler olduğunu belirtiyor. İlkokul birinci sınıftan ayrılmış öğrencilerinin de bulunduğunu kaydeden Pavelka bu öğrencilere yönelik ayrı bir programı uygulamaya koymayı planladığını söylüyor. Daha önce Avusturya'da mültecilere yönelik Almanca dersleri veren Pavelka, bu nedenle bu tür öğrencilerin nerede zorlanacağı, onlara hangi şekilde eğitim verilmesi gerektiği konusunda tecrübeli. Pavelka, bu sorunu aşma planını ise, "Almanca kursu öncesi, onlara hızlandırılmış bir şekilde Türkçe okuma, yazma kursu verip bu beceriyi kazandırmak istiyoruz" diye açıklıyor

2.5 milyon Türk yaşıyor, her yıl 14 bin kişi daha gidiyor

82 milyon nüfuslu Almanya'da 15 milyon göçmen yaşıyor. Bunun 2.5 milyonunu ise Türkler oluşturuyor. Bunun yanı sıra, her yıl 14 bin Türk, Almanya'ya göç ediyor. Bunların büyük çoğunluğunu, evlilik yoluyla Türkiye'den Almanya'ya gidenler oluşturuyor. Göçmen nüfusu, toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Almanya, Asya ve Afrika kökenli olmak üzere ülkeye yeni göçmenlerin gelmesini zorlaştırmak, gelenlerin ise günlük yaşama entegrasyonunu kolaylaştırmak amacıyla bu yeni yasayı uygulamaya koydu. Yasayla, Almanca öğrenme zorunluluğunun yanı sıra, Almanya'daki eşin yeterli geçim kaynağına sahip olması ile eşin en az 18 yaşında olması şartı da getirildi. Uygulama karşısında Türk derneklerinin yanı sıra Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da tepki göstermiş, ancak Angela Merkel Hükümeti geri adım atmamıştı.

SINAV SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR

Yeni göç yasasına göre, Almanya'ya yerleşmek isteyen herkes, Start1 denilen ve temel seviyedeki Almanca bilgisinin ölçüldüğü sınavı geçmek zorunda. Sınav okuma, yazma, dinleme ve konuşma olmak üzere 4 bölümden oluşuyor. 100 puanlık sınavda her bölüm 25 puan üzerinden hesaplanıyor. Toplamda 60 puan alan, sınavı geçiyor. Sınav sonrası başarılı olanlara bir sertifika veriliyor, bu sertifikanın vize başvurusunda diğer evrakla birlikte sunulması gerekiyor. Alman kuruluşu olan Goethe Enstitüsü ve Avusturya Dil Enstitüsü sadece bu sınava yönelik kurslar düzenlediği için tercih ediliyor. 2 kur ve 80 saatten oluşan kurs, 8 haftada tamamlanıyor. Kursun toplam ücreti ise bin YTL. Sınavlar her ay, Goethe Enstitüsü tarafından İstanbul, Ankara ve İzmir'de yapılıyor. Kursiyerlerin ayrıca sınav ücreti olarak 120 YTL daha harcama yapması gerekiyor.

UYGULAMANIN HANGİ YÖNLERİ ELEŞTİRİLİYOR

* Yasaya göre, sertifika Alman Hükümeti ile onun kanunla o ülkede bulunan temsilcilikleri içindeki dil kursları tarafından verilebiliyor. Ama Türkiye'de böyle bir sınav sistemini uygulayabilecek bir tek Goethe Enstitüsü var. Ancak Enstitü'nün sadece 3 büyük şehirde şubesinin bulunması, diğer illerdeki vatandaşlar için zorluk yaratıyor.

* Sağır ve dilsiz vatandaşlar, fiziki engelleri nedeniyle dinleme ve konuşma bölümlerinde başarısız oluyor.

* 60 puanlık katı baraj uygulaması eleştiriliyor. Örneğin 58 puan alan bir kişi tekrar para yatırıp sınava girmek zorunda.

* Sertifika almadan vize verilmemesi eleştirilen bir diğer nokta. Sınavı geçemezse Almanya'ya alınmayacağını bilen kursiyerler, moral olarak olumsuz etkileniyor.

Ekrem Kanıpak (25)-güvenlik görevlisi: Yasanın temel mantığı doğru. Almanca öğrenmemiz orada ekmek almak, trene binmek, yol sormak gibi ihtiyaçlarımızda günlük hayatımızı çok kolaylaştıracak. Ancak eşimizin yanına gitmemizin bir sınava bağlı olması tüm moral ve motivasyonumuzu düşürüyor.

Gülizar Tunç (32)-tekstil: Eşim Alman vatandaşı bir Türk, bu uygulama nedeniyle 1 yıldır yanına gidemiyorum. Amaç Almanca öğrenmemizse, oraya gidince de öğrenebilirdik. Yine kursa gitmemiz, sınavı geçmemiz istensin ama eşimizin, ailemizin yanında olursak daha kolay olur. Her gün işten izin alıp gelmek zorunda kalıyoruz.

Gülhanım Özer (31)-tekstil: Bir yıl önce evlendim. Bir kursa gidip sınava girdim. Ancak başarılı olamadım. Eşim mecburen Almanya'ya döndü. Ben burada kaldım. Şimdi işten ayrılıp yeniden kursa yazıldım.

Dudu Bölük (18)-evhanımı: Diğer işlemlerin tamamlanmasına rağmen 2 yıldır vize bekliyorum. Sınav için Yozgat'tan İstanbul'a geldim, akrabalarımın yanında kalıyorum.

Fatma Ademoğlu (35)-muhasebeci: Uygulama ailelerin ayrı kalmasına neden oluyor. Eşim Almanya'da ben burada. Muhasebeciyim, mecburen işten ayrılıp kursa yazıldım. İsteyen Alman gelip Türkiye'ye yerleşebiliyor. O zaman biz de aynı uygulamayı onlara yapalım.

Süleyman Arslan (23)-serbest meslek: Batman'da gittiğim kursun verdiği sertifika geçersizmiş. Hem param hem de vaktim boşa gitti. İstanbul'a gelip tekrar kursa yazıldım. Mecburen halamın yanında kalıyorum.

Ümit Başer (24)-bilgisayar teknisyeni: Nişanlım Almanya'da. Evlenmek için sınavı geçmeyi bekliyorum. Uygulama çok güzel. Almanca'yı öğrenip gitmemiz günlük yaşamımızı kolaylaştıracak.

Tuba Gümüş (22)-evhanımı: Bir çocuğum var. 2 yıldır Almanya'ya gidemiyorum. Eşim orada olduğu için kızım da babasını göremiyor. Çocuğumu başkasına bırakıp kursa geliyorum, çok zor oluyor.

İhsan Yahşi (26)-serbest meslek: Kurs için işi gücü bırakıp Muş'tan İstanbul'a geldik. Burada kalacak yeri olmayan arkadaşlar var.

Referans

0