1- Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ( KKKA ) virüsünün kene ısırmasından sonra ilk 36 saatte kenede çoğalması olur. Isırmanın 3–5 ‘inci günlerinde ise maksimum bulaştırıcılık söz konusudur.

2- Kenenin yumurtlaması günlük olup çevre koşullarına göre (ısı ve nem) 1- 1,5 ay devam eder, türe ve beslenme durumuna göre 2 bin, 4 bin, hatta 15 bin yumurta bırakan dişiler yumurtayı bıraktıktan sonra ölürler.

3- Hastalık oluşumu keneyi nasıl çıkarttığınız veya çıkartmadığınızla değil, kenenin sizden kaç gün kan emdiği ile ilgilidir. Keneyi 6–12 saat içinde çıkartırsanız hastalanma olasılığı en düşük seviyededir.

Tarım İl Müdürü Namet Sevinç, son günlerde artış görülen kene vakalarına ilişkin basın toplantısı düzenledi. Hava sıcaklıklarındaki artışla birlikte artan kene tutunma vakalarına karşı alınacak önlemleri açıklayan Sevinç, Bingöl merkez Kaleönü Mahallesi'nde çok sayıda kene görüldüğünü de vurguladı. Artan kene vakalarının ciddi sıkıntıları beraberinde getirmemesi için aktarılan bilgilen kamuoyu tarafından dikkate alınmasını isteyen Sevinç: “Havaların ısınmasıyla birlikte tüm ülkemizde olduğu gibi ilimizde de kene tutunması vakalarında bir artış görülmektedir. Kış mevsimini bulundukları yerlerde saklanarak, inaktif halde, yani beslenmeden geçiren keneler, havaların ısınmasıyla beraber saklandıkları bölgelerden çıkarak aktif yani kan emerek beslendikleri döneme geçerler. Bu nedenle kenelerin havaların ısındığı bu günlerde görülmesi ve insanlara tutunma vakalarının yaşanması her zaman için beklenmelidir. Son günlerde havaların ısınmasına paralel olarak İl Müdürlüğümüze ve ilimizdeki sağlık kuruluşlarına vatandaşlarımız tarafından kene tutunma vakalarıyla ilgili sıkça şikâyet ve bilgi istemiyle başvurular olmaktadır. Yine geçen hafta ilimiz Kaleönü mahallesinde sayıca fazla miktarda kene görülmesi üzerine halkımızı bir kez daha bilgilendirmemiz icap etmiştir”
Yaptığı bu konuşmanın akabinde kenelere ilişkin akıllarda kalacak bilgiler veren Sevinç, net ifadelerle konuyu anlattı.
İşte Sevinç'in aktardı bilgiler…
“Zehirli olup olmadığı ancak laboratuarda anlaşılabilir”
Keneler yaşamak ve çoğalmak için mutlaka kan emmek zorunda olan parazitlerdir. Halk arasında sert kene, mera kenesi, sakırga, yavsı, kerni, kerce, kerji, diza ve kuru budak gibi isimlerle tanınmaktadırlar. Dünyada 3 kene ailesinde toplam 970 kene türü vardır. Keneler insan ve hayvana yaklaşık 200 adet hastalığı bulaştırabilirler. Ülkemizde 32 tür tespit edilmiştir. Tutunan kenenin virüsü taşıyıp taşımadığı ancak laboratuar ortamında belirlenebilir. İl Müdürlüğümüze getirilen kenelerin virüsü taşıyıp taşımadıkları (halk arasındaki deyim ile zehirli olup olmadıkları) keneye bakarak tespit edilememektedir.
Kene bir vücut bölgesini ısıracağı zaman önce o bölgeye lokal aneztezik bir madde salgılar (ısırdığı yeri uyuşturur ), bu nedenle ilk 24–48 saat içinde kene ısırığı görülmez ise hissedilemez. Keneler vücutlarında taşıdıkları virüsü genellikle ısırmayı takiben ilk 16–24 saatten sonra bulaştırmaya başlar. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ( KKKA ) virüsünün kene ısırmasından sonra ilk 36 saatte kenede çoğalması olur. Isırmanın 3–5 ‘inci günlerinde ise maksimum bulaştırıcılık söz konusudur. Kene tarafından ısırılan kişide kene ısırma süresi hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle en kısa sürede kene vücuttan uzaklaştırılmalıdır.
“1 kene 15 bin yumurta bırakabilir”
Kenenin yumurtlaması günlük olup çevre koşullarına göre (ısı ve nem) 1- 1,5 ay devam eder, türe ve beslenme durumuna göre 2 bin, 4 bin, hatta 15 bin yumurta bırakan dişiler yumurtayı bıraktıktan sonra ölürler. KKKA hastalık etkeni, kenelerin hem gelişme dönemleri ile hem de yumurtalarına geçerek insan ve hayvanlara nakledilmektedir. Keneler sadece KKKA hastalığının değil birçok hastalığın bulaşmasında rol oynamaktadırlar. Bölgemizde Kara Zerik (Sarılık) olarak bilinen ve yetiştiriciler arasında suyla, ya da sıcaklık artışıyla ortaya çıktığı sanılan Theileria hastalığı da keneler tarafından bulaştırılmaktadırlar.
“Keneler tamamen yok edilemez, doğaya keklik salmak riski arttırır”
Keneleri ilaçlama ile veya başka bir yöntemle yok edemeyiz. Deprem için kullanılan bir deyimi keneler için de kullanabiliriz: “Kene ile yaşamaya alışmalıyız.” Keneler hiçbir zaman tümden yok edilemezler, kene ile mücadelede amaç kene sayısını olabildiğince azaltmaktır. Bilinçsiz yapılan ilaçlamalar kenelerin azalmasına değil aksine artmasına neden olacaktır.(ilaçlara direnç kazandıklarından sonraki yıllarda ilaç etki etmediğinden sayıları artacaktır) 2007 yılında kullanılan ilaç miktarı ile 2008 yılında kullanılan ilaç miktarı arasında 4 kat bir fark vardır ve 2009' da kene sayısında buna bağlı olarak artış görülmektedir. İlaçlamayı, kenenin kan emerek beslendiği ve çoğaldığı hayvanlar üzerinde yapmak gerekir. Bahçe, mera, mesire yeri vb geniş alanları ilaçlamak uzun vadede hiçbir işe yaramayacağı gibi kenelerin artmasına neden olacaktır. Bunun yerine hayvanların ilaçlanması ve ahır, ağıl gibi barınaklardaki çatlak, delik, yarıkların sıvanarak kapatılması çok daha etkili yöntemler olacaktır. Ayrıca halkımızda “keneleri yok etmek için doğaya keklik salalım” diye bir düşünce vardır. Unutulmamalıdır ki, doğaya keklik ya da buna benzer şekilde yerden beslenen kanatlı hayvan salmak keneyi azaltmayacak aksine kenenin artmasına ve başka yere göç etmesine neden olacaktır.
“Gecikmeler hastalık riskini arttır”
Hastalık oluşumu keneyi nasıl çıkarttığınız veya çıkartmadığınızla değil, kenenin sizden kaç gün kan emdiği ile ilgilidir. Keneyi 6–12 saat içinde çıkartırsanız hastalanma olasılığı en düşük seviyededir. Geciktiğiniz sürece kene size artan miktarda virüs vermeye devam edeceği için hastalanma riskiniz artar. Keneyi çıkartmak için uzman olmaya gerek yoktur. Elinize bir eldiven giyin, yoksa bir naylon parçası veya bez de kullanabilirsiniz. Keneyi deriye tutunduğu en yakın yerden parmaklarınızla tutup yavaş ve sabit kuvvetle çekin, çıkacaktır. Ağız organellerinin deri içinde kalması bir hastalık riski teşkil etmez, bunları ağaç kıymığı batmış gibi değerlendirin.
“Keneleri sıkarak kusturamazsınız”
Kenelerde "kusma" olarak adlandırılan mekanizma farklıdır. Keneyi mekanik olarak sıktığınızda kusmaz. Dolayısıyla keneyi tutup çekmeniz onun kusmasına neden olmaz. Keneyi çıkartırken yapılmaması gereken şey üzerine çeşitli maddeler dökmek veya yakmaktır. İşte bunlar keneyi kusturabilir. Kenenin ağzında salgı bezi yoktur, dolayısıyla kene çıkartılırken ağzının (hortumunun) kopması bir hastalık riski oluşturmaz. Bunu ağaç kıymığı gibi algılayıp ona göre değerlendirmek gerekir. Kene sizi tuttuğu zaman sağlık kuruluşuna gecikme riskiniz var ise kendiniz hemen çıkartın sonra doktora gidip bilgi verin. Çıkartma konusunda kendinize güvenmiyorsanız ve zamanınız varsa ( ilk 6 saatte çıkarmak ) yine doktora gidebilirsiniz. Unutulmaması gereken tek şey; sizi kene tuttuysa 10 gün boyunca ateş ve kırgınlık yönünden kendinizi izleyin ve kuşkulandığınızda hemen doktora gidip bilgi verin. Özelikle kırsal alanda çalışan insanlar bu gibi belirtileri ilk başlarda önemsememekte ve geç kalınmaktadır.
Kenelerden Korunmak İçin Yapılması Gerekenler!
• Keneler uçmaz, sıçramaz. Ağaçtan üzerinize düşme ihtimali zayıftır. Yani kene yerdedir. Bu nedenle uzun otların, çimlerin ve çalılıkların bulunduğu yerlerde dolaşmayın.
• Kenelerin yaşama alanlarında bulunabilecek kişiler (hayvancılıkla uğraşanlar, mezbaha çalışanları vb) repellent olarak bilinen böcek kovucu ilaçları vücutlarına sürerek veya elbiselerine emdirerek kullanabilirler,
• Açık renk kıyafetler giyin ki, üzerinize herhangi bir kene geldiğinde görebilesiniz.
• Açık araziye çıktığınızda ya da pikniğe gittiğinizde, bacakları kapatan kıyafetler tercih edip uzun kollu giyininiz; pantolonunuzu çorapların içine sokunuz. Kapalı ayakkabı giyiniz.
• Eve döndüğünüzde kendinizi, çocuklarınızı hatta evde beslediğiniz hayvanlarınızı kene yönünden kontrol ediniz. Kene kan emerken acı vermez ama hafif kaşıntı hissi verebilir. Bu nedenle var ise sizin bulmanız gerekir.
• Hayvanlarınızı kenelerden nasıl koruyacağınız konusunda veteriner hekiminizle görüşünüz.
• Hayvan barınaklarının duvarlarındaki delik, çatlak ve yarıkların kapatılarak duvarlarının iç ve dış yüzeylerinin sıvanmasını sağlayınız.
Eğer Üzerinizde Kene Bulduysanız!
• Sakin olunuz.
• Bu noktada önemli olan keneyi uygun bir şekilde uzaklaştırmaktır.
• Keneyi çıkarmak için cımbız benzeri bir alet bulun.
• Keneyi tam olarak deriye en yakın noktadan kavrayın. Bu nokta kenenin ağız parçalarına karşılık gelir. Keneyi 5–10 saniye aralıkla iki harekette çekin.
• Cımbızı yavaşça yukarı doğru çekin.
• Bu çekme esnasında keneyi ezip parçalamayın. Çünkü kenenin vücudunda bulunan sıvıda virüs olabilir!
• Keneyi vücuttan uzaklaştırmak için alkol, kolonya, oje, aseton, gaz, petrol ürünleri ve benzeri kullanmayın! Bu maddeleri kullanırsanız virüsü alma riskiniz artar. Çünkü kene refleks olarak tükürüğünü bırakabilir.
• Keneyi çıkarma esnasında ağız parçası kopabilir. Ancak bu parça herhangi bir sıvı içermediğinden büyük ihtimalle zararsızdır.
• Keneyi uzaklaştırdıktan sonra bölgeyi temizleyip sabunlu su ile yıkayın.
• Daha sonra en yakın sağlık kuruluşuna başvurun!

Bingol Kent Haber

0