2011'de sodes bütçesi, 200 milyon lira

Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, GAP bölgesindeki 9 ili kapsayan Sosyal Destek Programı'nın (SODES) Doğu Anadolu Projesi (DAP) illerini de içerecek şekilde 25 ile genişletildiğini ifade ederek, 2010 yılı ödeneğinden 150 milyon lira bütçeli 1.187 projenin desteklenmesine karar verildiğini bildirdi.
Yılmaz, Başbakanlık Yeni Binada konuya ilişkin basın toplantısı düzenledi. Toplantının başında, GAP Eylem Planının ''Sosyal Gelişmenin Sağlanması'' bileşeni altında oluşturulan SODES kapsamında 3 yıldır yürütülen çalışmalara ilişkin sinevizyon gösterisi sunuldu.
Daha sonra Bakan Yılmaz, işleyişe yönelik bilgi verdi. Yılmaz, SODES kapsamında ''istihdam'', ''sosyal içerme'', ''kültür, sanat ve spor'' alanındaki projelerin desteklendiğini belirterek, hedef kitlenin, çocuklar, gençler, kadınlar, işsizler, yoksullar, göç etmişler ve kentlerin gecekondu bölgelerinde yaşayanlardan oluştuğunu söyledi.
Yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, meslek örgütleri ile kamu kurumlarının taşra teşkilatlarının proje başvurusu yapabildiğini kaydeden Yılmaz, proje çağrısının ardından, valiliklerde ön değerlendirme yapıldığını, belirlenen projelerin DPT'ye gönderildiğini, burada da değerlendirme kriterlerine göre süzgeçten geçirildiğini ve başarılı bulunanlar için illere ödenek aktarıldığını anlattı.
Bu çerçevede 2010'da finanse edilecek projeler için 18 Haziran 2010 tarihinde proje başvurularının tamamlandığını ifade eden Yılmaz, DPT'ye valilikler üzerinden 2 bin 586 proje ulaştırıldığını, yapılan değerlendirmeler sonucunda toplam bütçesi 150 milyon lira olan 1.187 projenin desteklenmesine karar verildiğini bildirdi. Yılmaz, ayrıca valiliklerin proje izleme ve yürütme kapasitelerini geliştirmek üzere de 3,5 milyon lira kaynak aktarılacağını söyledi.
''Bir insanın hayatında farklılık oluşturması tüm çabalara değer''
Yılmaz, 2010 yılında SODES kapsamının, DAP illeri olan Ağrı, Ardahan, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van'ı içerecek şekilde genişletildiğini ve 25 ile ulaştığını belirtti.
Bakan Yılmaz, 2008 ve 2009 yıllarında programın Gaziantep, Adıyaman, Diyarbakır, Şırnak, Siirt, Batman, Şanlıurfa, Kilis ve Mardin olmak üzere GAP bölgesindeki 9 ilde uygulandığını anımsatarak, 2008 yılında 42 milyon lira bütçeli 398 proje, 2009'da 92 milyon lira bütçeli 778 projenin finanse edildiğini söyledi. Yılmaz, bu kapsamda mesleki eğitim kursları, öğrenci gezileri, SBS-ÖSS kursları, spor kursları, konferanslar, seminerler, şenlikler düzenlendiğini, okul faaliyetlerine paralel etüt uygulamaları yapıldığını, mikro krediler verildiğini, gençlik/toplum merkezleri kurulduğunu anlattı.
SODES'in insan odaklı kalkınma için taşıdığı önemi vurgulayan Yılmaz, çalışmaların kısa sürede sonuç verdiğini, gençlerin özellikle üniversiteye girişte ve spor karşılaşmalarında başarı sıralamalarında ''çok ciddi fark yarattıklarını'' söyledi. Yılmaz, ''SODES'in 'küçük dokunuşlar, gerçekleşen hayaller' diye bir sloganı var. Burada gerçekten böyle bir etki görüyoruz. Bir tek insanın hayatını bile değiştirmesi yeterli aslında bir proje için, bir tek insanın hayatında bile bir farklılık oluşturması bütün bu çabalara değer. Burada çok sayıda insanın hayatında ciddi bir farklılık oluşturduğunu görüyoruz '' diye konuştu.
''STK projelerine desteği artırdık''
Bakan Yılmaz, 2010 için valiliklere gelen proje teklifinin 15 bine ulaştığını belirterek, bu rakamın kendilerine iletilen proje sayısının yaklaşık 6 katını oluşturduğuna dikkati çekti ve ilginin, böyle bir ihtiyacın bulunduğunu da ortaya koyduğunu söyledi.
155 milyon lira bütçe ayrılan 2010 yılında kaynağın 25 ile dağıtılmasında, illerin ''göç, işsizlik, ortaöğretimde okullaşma ve yoksulluk oranı'' ile belirlenen SODES endeksinin esas alındığını, nüfus ve illerin ortalama proje puanlarının da hesaba katıldığını anlatan Yılmaz'a göre, finanse edilecek toplam 150 milyon lira bütçeli 1.187 projeden bazıları şöyle: ''Kadın Mesleki Eğitim Merkezi (Ardahan), Meslek Mutlu Gelecektir (Gaziantep), Her Eve Mikro Fabrika Projesi (Bitlis), SBS Yarışında Ben de Varım (Van), Roman Öğrencilerle Tarihimize ve Kültürümüze Yolculuk (Malatya), Minikler Anaokulunu Öğreniyor (Tunceli), Gümüşhane Kitap Okuyor (Gümüşhane), Seyirci Olma Sporcu Ol Devam Ediyor (Kilis), Okuldan Kaçmak Yerine Okula Kaçmak (Muş), Köy Çocukları ve Gençleri Eğleniyor (Elazığ).''
Yılmaz, sivil toplum kuruluşlarına az pay verildiği yönündeki eleştirilerin de dikkate alındığını ve 2010 SODES bütçesinin 3'te birinin STK projelerine ayrıldığını söyledi. 2008 ve 2009 yıllarında bu oranın yüzde 15 düzeyinde bulunduğunu kaydeden Yılmaz, 2010 için 49 milyon lira bütçeli 376 adet STK projesinin destekleneceğini bildirdi. Yılmaz, 2011 yılında toplam SODES bütçesinin 200 milyon liraya yükseltileceğini belirtti.
Sorular
Devlet Bakanı Yılmaz, SODES'in bütçesinin daha fazla artırılıp artırılamayacağına ilişkin soruyu yanıtlarken, bütçenin her geçen yıl artırıldığını, bir anda çok fazla bütçe artışı olması durumunda programın kalitesinin düşebileceğini belirtti.
''SODES projelerinin 25 ilin dışında diğer yerlere yaygınlaştırılması mümkün mü?'' şeklindeki soru üzerine de Bakan Yılmaz, büyükşehirlerin kurumsal kapasitelerinin daha gelişmiş durumda olduğunu, buralarda sosyal sorunlara ilişkin projeler ve programların zaten hazırlanabildiğini, ancak yine de bunun düşünülebileceğini kaydetti. Bu konuda büyükşehirlerde kalkınma ajanslarını alternatif kurumsal yapı olarak gördüklerini ifade eden Yılmaz, bu kurumların da sosyal alana ilişkin program yapma yetkilerinin bulunduğunu ifade etti.
Yılmaz bir başka soru üzerine de çalışmaların proje bazlı olduğu için 1 yıl sürdüğünü ifade ederek, ''Projeler, başlangıcı ve sonu olan faaliyetlerdir. Bazı projeler bittiği zaman tam olarak arzu ettiğimiz noktalara gelmemiş olabiliriz, devam ettirilmesi gereken hususlar olabilir. Zaten program bazlı çalışalım derken biraz da bunu kast etmiştik. Proje bazlıdan program bazlıya geçebilir miyiz, en azından belli konuları süreklilik arz eder bir şekilde destekleyebilir miyiz bunları tartışıyoruz. 2011 programında muhtemelen bu tür farklılıklar göreceksiniz'' dedi.
Bir gazetecinin 2011 yılındaki proje teklif çağrılarının ne zaman çıkacağı yönündeki sorusu üzerine söz alan DPT Müsteşarı Kemal Madenoğlu, 2011 yılında program bazlı çağrıya çıkmayı planladıklarını, bu konudaki çalışmalara başladıklarını belirterek, valiliklerin muhtemelen Ocak-Şubat gibi program hazırlamasını, ardından yine valilikler tarafından program çağrısına çıkılmasını beklediklerini söyledi.